اصول و معيار ترجمه تخصصي

ترجمه تخصصي:

فن ترجمه تخصصي ، همانند هر فن ديگري داراي قواعد و اصول مختص به خود است که پيروي از آنها براي انجام يک ترجمه تخصصي ،  کامل از هر جهت مطلوب و اامي است. البته بايد خاطرنشان کرد که اين اصول از نظر نويسندگان و مترجمان مختلف به گونه هاي متفاوت در نظر گرفته شده اما روح کلي حاکم بر آنها تقريبا ثابت است.

اصول ترجمه تخصصي ،  را کلا ميتوان بر دو نوع تقسيم کرد:

• اصول نظري ترجمه تخصصي


• اصول عملي ترجمه تخصصي

اکنون سفارش دهيد

2-  اصول عملي ترجمه تخصصي

1 – 2 – سازشهاي واژهاي و دستوري ترجمه تخصصي:

منظور از سازشهاي واژهاي و دستوري آن است که مترجم براي اينکه پيام زبان مبدأ را از لحاظ معني ترجمه تخصصي ، منظور، مفهوم ترجمه تخصصي ، سخن و ساير جنبه هاي ترجمه تخصصي کلام حفظ کند، بايد آن را از زبان مبدأ ترجمه تخصصي جدا کند و دوباره آن را به فرم زبان مقصد ترجمه تخصصي  بيافريند. براي انجام اين کار مترجم نيازمند برخي تغييرات، تعديلها و تطبيقهاي واژهاي و دستوري ترجمه تخصصي است. در اين راستا ممکن است لازم شود مترجم براي رسيدن به مقصود نهايي ترجمه تخصصي اعمال زير را انجام دهد

• مفردي ترجمه تخصصي را جمع با جمعي ترجمه تخصصي را مفرد کند.


• زمان فعلي ترجمه تخصصي را از گونه اي ترجمه تخصصي به گونه ديگر در آورد.


• فعل معلومي ترجمه تخصصي را به فعل مجهول ترجمه تخصصي و فعل مجهولي ترجمه تخصصي را به فعل معلوم ترجمه تخصصي در آورد.


• قواعد دستوري ترجمه تخصصي را به مقتضاي کلام کم يا زياد کند.


• جملهاي ترجمه تخصصي را که با فعل لازم بيان شده، به صورت جملهاي ترجمه تخصصي که با فعل متعدي بيان ميشود، تبديل کند.

اکنون سفارش دهيد

2-2- اصل انتخاب نزديکترين معادل ترجمه تخصصي

منظور از اين اصل اين است که مترجم بايد براي تهيه يک ترجمه تخصصي روان، نزديکترين معادلها را در زبان مقصد شناسايي کند تا متن مورد ترجمه تخصصي  غير عادي و نامأنوس جلوه نکند.

3-2-  اصل برتري معني ترجمه تخصصي

در هر زبان، معمولا اکثر واژه ها داراي يک معناي اصلي ترجمه تخصصي و چندين معناي مجازي ترجمه تخصصي ميباشند. در بسياري موارد، تفاوت معاني ترجمه تخصصي  يک واژه بسيار کم و ناچيز است. هر زباني براي بيان معاني به کمک واژه ها ترجمه تخصصي  از يک رشته امکانات ويژه استفاده ميکند و مترجم بايد از اين امکانات آگاه باشد تا متوجه تمامي معاني واژه ترجمه تخصصي  باشد و حاصل کار او در حد مطلوب واقع شود.

4-2- اصل ماهيت سبک ترجمه تخصصي

آنچه مسلم است اين است که مترجم، براي ارائه يک ترجمه خوب و دقيق علاوه بر آنکه از اصولي که چهارچوب کلي کار را شکل ميدهد تبعيت ميکند، بايد خود نيز داراي ويژگيها و توانايي و پيشينه فکري مناسبي باشد که به نظر ميايد

اکنون سفارش دهيد

مهمترين  ترجمه تخصصي آنها عبارتنداز:

• مترجم بايد نسبت به متني که ترجمه تخصصي ميکند درک کارشناسانه و دانش کافي داشته باشد. يعني در زمينه متني که ترجمه تخصصي ميکنند با شناخت کافي از منابع ترجمه تخصصي ، کتاب هاي راهنما ترجمه تخصصي و کتابخانه به دانش تخستين ترجمه تخصصي خود در زمينه مربوط ژرفاي لازم را ببخشد. 


• مترجم بايد دانش زمينه و معلومات عمومي از کشور زبان مبدأ ترجمه تخصصي داشته باشد و اين از ضروريات ترجمه تخصصي است. چرا که بدون داشتن اين معلومات، درک و فهم ترجمه تخصصي بسياري از نکنه ها و اشاره هايي که در متن آمده اما شرح کافي نيافته است، براي مترجم ترجمه تخصصي دشوار و حتي ناممکن خواهد بود. 


• از آنجا که هر فرهنگي مجموعهاي پيچيده از نگرشها ترجمه تخصصي ، اعتقادات ترجمه تخصصي ، ارزشها و قوانيني ترجمه تخصصي است که گروهي ازمردم در آن مشترکاند و نويسنده متن مبدأ ترجمه تخصصي ، اين اعتقادات و نگرشها و … مخاطبان را که برايشان مينويسد، در نظر داشته است، مترجم نيز بايد متن را مطابق با فرهنگ زبان مقصد براي آنها ترجمه تخصصي کند بدون اينکه لطمه اي به متن اصلي  ترجمه تخصصي وارد نمايد. چرا که در هر فرهنگي اصطلاحات و اعتقادات و نگرشهايي وجود دارد که بار فرهنگي آن در زبان مقصد متفاوت است و معنا و مقصودي  متفاوت ترجمه تخصصي را ميرساند. بنابر اين مترجم با احاطه کامل بر فرهنگ هر دو زبان، هميشه مراقب باشد که چيزي غلط معنا نشود و بد تفهيم نگردد و قبل از هر چيز حال و هواي فرهنگي آن متن را بفهمد و هر متن را با تحقيق و دقت در زمينه فرهنگي ترجمه تخصصي مرتبط، به زبان مقصد ترجمه تخصصي کند. در کار ترجمه تخصصي ، ظرايف و نکات خاصي وجود دارد که کمابيش همه نويسندگان به نوعي به آن اذعان داشته و با شيوههاي مختلف آنها را بيان کرد ه اند.

اکنون سفارش دهيد

در اين قسمت با توجه به مطالب بيان شده، به اجمال ميتوان موارد زير را که بر گرفته از کتب متعدد است، به عنوان اصول کلي بدين شرح ارائه داد

– ترجمه تخصصي يک نوع اطلاع رساني و بازگويي است و اگر مترجم موارد مهم را به اجمال بگذراند، ترجمه تخصصي قابل قبولي صورت نگرفته است.

– اصطلاحاتي در زبان مبدأ هست که يافتن معادل خوب براي آن در زبان دوم از اهميت بسزايي در ترجمه تخصصي برخوردار است. لازمه اين کار مطالعات گسترده و پردامنه مترجم در زبان مقصد و اطلاع کافي از چند و چون آن زبان و ظرافتهاي کلام است.

– در ترجم بايد محتواي متن و قصد نويسنده به خوبي درک شود

– مترجم بايد از دانش وسيعي، در زبان مبدأ و مقصد برخوردار باشد.

 – از ترجمه لفظ به لفظ که هم به مفهوم متن ترجمه تخصصي اصلي و هم به زيبايي آن لطمه وارد ميکند پرهيز شود.

– واژگان درست و دقيق انتخاب شود.

– متن ترجمه تخصصي شده از نظر دستوري با متن اصلي تطابق داشته باشد

– سبک متن مورد ترجمه تخصصي به خوبي مشخص شده باشد

– اصل مهم در ترجمه تخصصي وفاداري است. مترجم بايد هر چه را در متن اصلي يافت ميشود بي کم و کاست منتقل کند و در عين حال که ضوابط و معيارهاي زبان مقصد را رعايت ميکند خارج از چهار چوبي که در متن ترجمه تخصصي مبدأ هست، قدم بردارد

– از اصول اساسي در ترجمه تخصصي ، برابري در متن است. يعني از ترجمه تخصصي انتظار ميرود که با اصل برابر باشد وکيفيتهاي متن مبدأ در آن حفظ شود.

 – هر متن ترجمه تخصصي بايد با دقت و تحقيق در زمينه فرهنگي خودش به زبان مقصد ترجمه تخصصي شود. – ترجمه تخصصي بايد در عرصه عمل کارآيي لازم را داشته باشد و با متن اصلي در درگي که خواننده نسبت به آن پيدا ميکند، برابري کرده قابل فهم باشد.